Przemówienie o charakterze naukowym
Poznanie naukowe bardzo często określa się mianem myślenia racjonalnego w opozycji do postępowania intuicyjnego, które jest irracjonalne, a zatem zupełnie subiektywne.
Myślenie naukowe natomiast dąży do tego, aby jak najbardziej usunąć z procesu naukowego subiektywizm, zastępując go szeroko rozumianym obiektywizmem. Poznanie naukowe wynika z myślenia analitycznego, takiego, które w szerszym – globalnym – ujęciu nie straci swojej aktualności i będzie uznawane zarówno przez naukowców z USA, Japonii czy Rosji za sensowne. Nowa teoria powinna być na tyle spójna i dookreślona, aby można było do niej odnieść inne już powstałe teorie, a także w przyszłości nowe. Takie „dodawanie” myśli naukowych służy uszczegółowieniu wiedzy, rozpatrzeniu jej w możliwie jak największej ilości aspektów i choć trudno tu mówić o dedukcyjnym procesie, to ku temu – a więc ku pełnej prawdziwości – dąży myślenie naukowe.
Jak należy budować zdania naukowe?
W każdym zdaniu naukowym w sensie logicznym niezbędne są trzy elementy: nazwa, predykacja i kwantyfikacja. Opiszę wam teraz każdą z tych części w paru zdaniach:
1.Nazwa – to językowy odpowiednik pojęcia, które jest myślowym wyobrażeniem jakiegoś elementu rzeczywistości. Ze względu na zakres nazwy dzielimy na jednostkowe i ogólne. Zakresem nazwy czyli sposobem jej oznaczania jest zbiór obiektów, do których dana nazwa się odnosi, tj. desygnatów nazwy. Jeśli dana nazwa ma jeden desygnat to jest to nazwa jednostkowa, jeśli natomiast posiada więcej desygnatów, mówimy już o nazwie ogólnej. Występują także nazwy puste, których zakres jest pusty, czyli nie mają one żadnego desygnatu. taka nazwą jest choćby wyrażenie „obecny król Polski”.
Poza zakresem nazwy posiadają oczywiście swoją treść. Przez treść rozumiemy zbiór cech przypisanych poszczególnym desygnatom. Np. do treści nazwy „krzesło” na pewno należą cechy: zrobione z drewna, przyrząd do siedzenia, posiada oparcie itp.
2.Predykacja – jest to orzeczenie czegoś o danej nazwie. Funkcje predykacji najlepiej wyobrazić sobie jako schemat budowania zdań. Podczas gdy nazwa przyjmować tutaj będzie funkcję podmiotu, predykacja to nic innego jak orzeczenie. Predykat może być wyrażony czasownikiem, ale nie tylko. Może się na przykład składać ze słowa posiłkowego (jest) oraz nazwy, która będzie tu pełnić funkcje orzecznika. Predykat pełni zatem funkcję budulca, który tworzy z jednostkowej nazwy całą formę zdaniową. Dzięki temu nazwa przyjmuje postać argumentu – istoty zdania naukowego. Nie może bowiem istnieć forma zdaniowa bez argumentu. Może być ich więcej w jednym zdaniu, ale niemożliwa jest sytuacja, aby w takim zdaniu nie było żadnego argumentu.
3.Kwantyfikacja – jest to dookreślenie zakresu nazwy. Kwantyfikatory są operatorami, które przeobrażają formę zdaniową w pełne zdanie. Ich zadaniem jest dookreślenie zakresu użycia zastosowanej nazwy. Tu również występuje podział na kwantyfikatory ogólne i szczegółowe. Odpowiednikami kwantyfikatora ogólnego w języku są wyrażenia typu: wszyscy, każdy, a zatem ich zadaniem jest swoista generalizacja, podczas gdy funkcją kwantyfikatorów szczegółowych jest ukierunkowanie. Kwantyfikatory szczegółowe to takie wyrażenia jak: pewien, ten.
Poza tymi trzema głównymi częściami składowymi zdania naukowego wyodrębnia się jeszcze funktory, których zadaniem jest łączenie w wyrażenia złożone wyrażeń pojedynczych.
Przykład:
Sokrates był filozofem i Platon był filozofem. – Funktorem jest tutaj „i”.
Na koniec pamiętajmy, że mimo iż prezentujemy pogląd naukowy, nie powinniśmy się bać pytań – szczególnie tych, które sami do siebie kierujemy. Budowanie nauki zaczyna się bowiem od stawiania pytań dotyczących obserwowanego wycinka rzeczywistości, dzięki nim możemy wskazać ciąg przyczynowo-skutkowy prezentowanego przez nas twierdzenia.